Czas skończyć z tym tematem tabu

Menopauza rzutuje na wiele aspektów kobiecego życia, również na ich sytuację na rynku pracy. Przedsiębiorcy powinni przywiązywać coraz większą wagę do warunków przyjaznych tej części populacji.

Trendy demograficzne mają duży wpływ na globalną gospodarkę i rynek pracy. Osób w wieku co najmniej 60 lat jest już więcej niż dzieci poniżej piątego roku życia. W latach 2015–2050 odsetek światowej populacji mającej powyżej 60 lat wzrośnie aż o 10 pkt proc., z 12 proc. do 22 proc. – wynika z danych Światowej Organizacji Zdrowia. W Unii Europejskiej prawie co piąta osoba ma co najmniej 65 lat. Problem starzenia się społeczeństwa i jego konsekwencje dotyczą również Polski. W 2050 r. udział osób w wieku produkcyjnym w populacji wyniesie 57 proc., w wieku powyżej 65. roku życia – aż 32,7 proc., natomiast w wieku przedprodukcyjnym – niecałe 11 proc. Najszybciej rosnącą grupą pracownic są kobiety w okresie transformacji menopauzalnej.

Nie tylko uderzenia gorąca

W Polsce coraz głośniej mówi się o potrzebie wyrównywania szans i warunków pracy, również w kontekście fizjologii i zmian biologicznych zachodzących w organizmie. Firmy zaczynają włączać do benefitów urlopy menstruacyjne. Ale menopauza nadal pozostaje tematem tabu, co jest zaskakujące, zważywszy na fakt, jak dużej grupy dotyczy.
Panie w wielu okołomenopauzalnym stanowią aż 27 proc. aktywnych zawodowo kobiet i 12 proc. wszystkich pracujących. To oznacza, że co ósma pracująca osoba może się właśnie zmagać z fizycznymi i psychicznymi problemami wynikającymi z menopauzy. To nie tylko najbardziej znane uderzenia gorąca, ale również bóle głowy, problemy z pamięcią i koncentracją, niepokój i częste zmiany nastroju.

Zmiany hormonalne zachodzące w okresie menopauzy mogą doprowadzić do obniżenia poczucia własnej atrakcyjności, a nawet do rozwoju depresji. Statystyki są niepokojące. Występowanie zaburzeń depresyjnych w wieku 45–55 lat kształtuje się na poziomie 30 proc., natomiast w grupie kobiet 35–44 lata – na poziomie niespełna 6 proc. Najczęściej zaburzenia depresyjne występują u kobiet w okresie okołomenopauzalnym i stanowią 55 proc., u kobiet w okresie premenopauzy – 35 proc., natomiast w grupie w wieku rozrodczym odsetek ten jest poniżej 18 proc. – wynika z badania opisanego przez Klinikę Psychiatrii Dorosłych UM w Łodzi.

Stan obecny i postulaty

Konieczne jest zwiększanie świadomości i poziomu wiedzy na temat menopauzy, a także wypracowanie rozwiązań, które wpłyną na poprawę sytuacji kobiet – zarówno w kontekście opieki medycznej, jak i sytuacji na rynku pracy. Promowanie idei równości oraz tworzenie miejsc pracy przyjaznych kobietom to cel Kulczyk Foundation, która rozpoczęła drugą edycję programu Cykl Kariery. Celem pierwszej edycji było zbudowanie świadomości dotyczącej zdrowia menstruacyjnego oraz upowszechnianie dostępu do środków menstruacyjnych, drugą edycję Organizatorzy poszerzyli o tematykę menopauzy.
Ciekawych wniosków na temat świadomości społecznej w tym zakresie dostarcza przygotowany na zlecenie fundacji pierwszy w Polsce kompleksowy raport o menopauzie „Menopauza bez tabu”. Aż 93 proc. ankietowanych nie potrafiło prawidłowo zdefiniować menopauzy. Ponad połowa kobiet nie powiedziałaby o niej pracodawcy czy przełożonemu, a niewiele mniej nie rozmawiałoby na ten temat z szefową czy z współpracownikami.

Uczestniczki badania wskazały również na rozwiązania, które ułatwiłyby im wykonywanie obowiązków zawodowych podczas menopauzy. Na pierwszym miejscu znalazła się możliwość pracy zdalnej na żądanie. Kolejnym rozwiązaniem podnoszącym komfort byłoby zapewnienie prysznica i stworzenie pomieszczenia, w którym można się wyciszyć. Tyle samo kobiet uważa, że ważnym benefitem byłaby możliwość większej liczby dni urlopu na żądanie.

Walka o talenty

Choć sytuacja się poprawia, to dyskryminacja na rynku pracy w Polsce nadal jest dużym problemem – ze względu na płeć czy wiek. Młodsi kandydaci otrzymują zaproszenie na rozmowę rekrutacyjną średnio dwa razy częściej niż starsi. Zjawisko to jest szczególnie widoczne w Warszawie, gdzie młodsi kandydaci ubiegający się o pracę na wyspecjalizowanych stanowiskach są zapraszani na rozmowę nawet czterokrotnie częściej niż ich starsi kontrkandydaci – podaje Polski Instytut Ekonomiczny. Liczne badania potwierdzają też, że kobiety zdecydowanie rzadziej niż mężczyźni zasiadają w zarządach i radach nadzorczych. A za pracę na tych samych stanowiskach nadal dostają niższe wynagrodzenie niż mężczyźni.

Kobiety w wieku okołomenopauzalnym muszą się zatem zmierzyć z podwójnym wyzwaniem: dyskryminacją ze względu na wiek i płeć. Firmy i instytucje powinny przywiązywać coraz większą wagę do warunków pracy przyjaznych tej części populacji. To cenna i doświadczona grupa pracowników. Jest to szczególnie ważne w kontekście wspomnianych już trendów demograficznych. Samo zwiększenie aktywności zawodowej kobiet do poziomu średniej dla krajów europejskich zwiększyłoby liczbę pań na rynku pracy o 0,5 mln, a do PKB dołożyłoby kilkadziesiąt miliardów w skali roku.
Firmy oferujące wsparcie kobietom w okresie okołomenopauzalnym to na razie prawdziwa rzadkość, a w walce o talenty na rynku pracy to właśnie takie podmioty będą mieć przewagę konkurencyjną. Na dłuższą metę zyskają na tym wszyscy – kobiety, przedsiębiorcy i cała gospodarka. Żeby tak się stało, potrzebne jest kompleksowe podejście, obejmujące społeczne kampanie edukacyjne, poszerzenie pakietu opieki zdrowotnej oraz budowanie świadomości i obalanie stereotypów w przestrzeni publicznej.

Rp.pl | 21.11.2023